Trong kỷ nguyên công nghệ 4.0, việc bảo quản thực phẩm và nguyên liệu sao cho an toàn, giữ trọn dinh dưỡng và hương vị tự nhiên ngày càng được quan tâm. VieDry tự hào mang đến giải pháp hiện đại, công nghệ sấy thăng hoa. Vậy sấy thăng hoa là gì? Nguyên lý hoạt động ra sao và vì sao phương pháp này được đánh giá cao đến vậy? Hãy cùng VieDry tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

Sấy thăng hoa là gì?

Sấy thăng hoa (hay còn gọi là sấy khô đông lạnh) là phương pháp loại bỏ nước khỏi thực phẩm bằng cách cho nước chuyển trực tiếp từ dạng rắn sang dạng khí trong môi trường chân không. Nhờ quá trình thăng hoa diễn ra ở áp suất thấp, sản phẩm sau sấy vẫn giữ được hình dạng, màu sắc, hương vị tự nhiên và gần như toàn bộ giá trị dinh dưỡng ban đầu.

Sấy thăng hoa thực phẩm dùng để làm gì?

Mục đích của sấy thăng hoa là giữ nguyên cấu trúc sinh học và thành phần hóa học của thực phẩm thông qua cơ chế thăng hoa ở môi trường chân không. Nhờ đó, sản phẩm sau sấy có thể bảo quản trong thời gian rất lâu mà không cần bổ sung bất kỳ chất bảo quản hóa học nào.

Không chỉ kéo dài tuổi thọ sản phẩm, công nghệ sấy hiện đại này còn giúp thực phẩm giữ trọn hương vị, màu sắc và dưỡng chất bên trong. Chính vì vậy, thực phẩm sấy thăng hoa ngày càng được ưa chuộng trên thị trường, đặc biệt tại những quốc gia thường xuyên đối mặt với thiên tai và cần nguồn dự trữ lương thực lâu dài.

Quy trình sấy thực phẩm thăng hoa

Thực phẩm tươi trước tiên được cấp đông nhanh ở mức nhiệt từ -30°C đến -50°C, sau đó đưa vào buồng sấy trong điều kiện chân không. Ở môi trường áp suất thấp này, phần nước đá trong thực phẩm sẽ thăng hoa trực tiếp mà không đi qua trạng thái lỏng, giúp loại bỏ khoảng 90% lượng ẩm ban đầu.

Tiếp đến là giai đoạn sấy thứ cấp, khi nhiệt độ được tăng dần lên trên 0°C để tách nốt lượng ẩm còn lại. Sau bước này, độ ẩm của sản phẩm chỉ còn khoảng 1-4%.

Khi hoàn tất quá trình sấy thăng hoa, thực phẩm được đóng gói chân không để ngăn hơi ẩm xâm nhập trở lại và hạn chế quá trình oxy hóa.

Khi cần chế biến, chỉ cần ngâm thực phẩm sấy thăng hoa trong nước để nguyên liệu phục hồi gần như hoàn toàn trạng thái ban đầu, giữ nguyên hương vị và giá trị dinh dưỡng.

Các giai đoạn sấy thăng hoa của thực phẩm

Các cơ sở sản xuất có thể áp dụng quy trình sấy thăng hoa với cách vận hành khác nhau, tuy nhiên công nghệ này luôn phải trải qua 3 giai đoạn cốt lõi không thể thiếu. Đó là:

Giai đoạn cấp đông

Sản phẩm được làm lạnh nhanh và sâu xuống mức nhiệt độ rất thấp (-40°C đến -50°C), giúp toàn bộ lượng nước trong thực phẩm đóng băng hoàn toàn và chuyển thành tinh thể đá ổn định.

Giai đoạn sơ cấp

Áp suất trong buồng sấy được giảm xuống mức chân không sâu, đồng thời một lượng nhiệt nhẹ được đưa vào để kích thích các phân tử nước thăng hoa, chuyển trực tiếp từ dạng rắn sang dạng khí và được bẫy ngưng tụ thu lại. Ở giai đoạn này, khoảng 90-95% lượng nước trong thực phẩm được loại bỏ.

Giai đoạn thứ cấp

Nhiệt độ sau đó được tăng dần để tách hết phần ẩm còn tồn đọng trong sản phẩm, giúp độ ẩm giảm xuống mức cực thấp, thường chỉ còn khoảng 1-4%.

Ưu nhược điểm của phương pháp sấy thăng hoa

Ưu điểm

Giữ trọn giá trị nguyên bản: Sấy thăng hoa giúp bảo toàn cấu trúc sinh học và thành phần hóa học của thực phẩm, nhờ đó sản phẩm không bị thay đổi về hương vị, màu sắc, hình dáng hay hàm lượng dinh dưỡng.

Độ giòn – tơi xốp lý tưởng: Quy trình sấy thăng hoa loại bỏ hoàn toàn nước và độ ẩm, mang lại cảm giác giòn, dai nhẹ khi thưởng thức mà không bị khô cứng hay mềm nhũn như các phương pháp sấy thông thường.

Phù hợp với nhiều loại thực phẩm: Công nghệ sấy thăng hoa có thể áp dụng cho đa dạng nguyên liệu, từ trái cây mọng nước, rau củ, các loại thảo mộc, cho đến thịt, hải sản kích thước lớn và thực phẩm chứa nhiều tinh dầu.

Nhược điểm

Giá thành cao: Do sử dụng công nghệ và thiết bị hiện đại, chi phí sản xuất thực phẩm sấy thăng hoa khá cao. Tuy nhiên, mức giá này hoàn toàn tương xứng với chất lượng sản phẩm thu được.

Thời gian sấy kéo dài: Mỗi mẻ sấy cần nhiều giờ đến hàng chục giờ để đảm bảo thành phẩm đạt chuẩn về cấu trúc, màu sắc và hương vị. Quy trình lâu hơn nhưng đổi lại là chất lượng vượt trội.

Chi phí bảo trì lớn: Hệ thống máy sấy thăng hoa yêu cầu bảo trì định kỳ với linh kiện và vật tư chuyên dụng. Khi xảy ra sự cố, chi phí sửa chữa và dầu mỡ bôi trơn thường khá đắt đỏ do tính chất công nghệ cao.

Lợi ích của công nghệ sấy thăng hoa

Giữ hương vị và màu sắc tự nhiên

Quy trình sấy thăng hoa giúp bảo toàn gần như trọn vẹn hương vị và màu sắc tự nhiên của thực phẩm. Nhờ đó, thành phẩm không chỉ giữ được vẻ ngoài hấp dẫn mà còn mang lại vị tươi ngon như lúc ban đầu, đem đến trải nghiệm thưởng thức vượt trội cho người dùng.

Bảo quản dinh dưỡng tối đa

Sấy thăng hoa giúp bảo toàn gần như toàn bộ vitamin và khoáng chất có trong thực phẩm. Khác với các phương pháp sấy truyền thống như sấy nhiệt, vốn dễ làm hao hụt dưỡng chất, công nghệ này hạn chế tối đa sự phân hủy của các hợp chất dinh dưỡng quan trọng. Vì vậy, thành phẩm vẫn giữ giá trị dinh dưỡng cao, rất phù hợp cho người ăn kiêng, vận động viên hoặc những ai cần duy trì chế độ dinh dưỡng nghiêm ngặt.

Giữ nguyên cấu trúc, không co rút hay biến dạng

Thực phẩm vẫn giữ được hình dáng ban đầu, độ tơi xốp tự nhiên và không bị nhăn, xẹp hay biến màu.

Giảm khối lượng sản phẩm

Khi phần lớn lượng nước được tách bỏ, trọng lượng của sản phẩm giảm đáng kể, giúp tối ưu không gian bảo quản và lưu kho. Điều này mang lại lợi ích lớn cho ngành chế biến thực phẩm, logistics và vận chuyển. Việc giảm khối lượng còn góp phần hạ chi phí vận chuyển, tạo lợi ích kinh tế cho cả doanh nghiệp lẫn người tiêu dùng.

Thời gian bảo quản lâu hơn

Các sản phẩm sau khi sấy thăng hoa có thể bảo quản trong thời gian rất dài mà không cần sử dụng bất kỳ chất bảo quản nào. Nhờ độ ẩm được đưa về mức cực thấp, thực phẩm vẫn giữ chất lượng ổn định trong nhiều tháng đến vài năm mà không lo hư hỏng, giúp người tiêu dùng tiết kiệm chi phí và không phải thay đổi thực phẩm thường xuyên.

Phù hợp với nhiều loại thực phẩm

Sấy thăng hoa không chỉ mang lại hiệu quả vượt trội cho thực phẩm như trái cây, rau củ hay thịt, mà còn được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực khác như dược phẩm, hóa chất và cả mỹ phẩm. Những loại thuốc nhạy cảm, dễ phân hủy cũng có thể được ổn định và bảo quản lâu hơn nhờ công nghệ này.

Dễ dàng phục hồi như thực phẩm tươi

Sản phẩm sau sấy thăng hoa rất dễ sử dụng. Chỉ cần ngâm trong nước vài phút, nhiều loại thực phẩm có thể trở lại trạng thái gần như ban đầu và sẵn sàng chế biến. Điều này đặc biệt tiện lợi cho người bận rộn, người thường xuyên di chuyển hoặc những ai yêu thích du lịch và dã ngoại.

Ứng dụng sấy thăng hoa trong đời sống

Ngành thực phẩm

Sấy thăng hoa hiện được ứng dụng rộng rãi trong ngành thực phẩm, từ trái cây, rau củ cho đến thịt, hải sản và các sản phẩm dinh dưỡng. Nhờ công nghệ hiện đại này, người tiêu dùng có thể thưởng thức những thực phẩm thơm ngon, giàu dưỡng chất mà không phải lo lắng về việc bảo quản hay giảm chất lượng theo thời gian.

Ngành dược phẩm

Trong lĩnh vực dược phẩm, sấy thăng hoa được ứng dụng để ổn định và bảo quản các loại thuốc nhạy cảm, dễ bị phân hủy. Công nghệ này giúp duy trì hiệu quả của hoạt chất, giữ vững chất lượng sản phẩm và kéo dài đáng kể thời hạn sử dụng.

Ngành hóa học

Sấy thăng hoa còn được ứng dụng trong ngành hóa chất để bảo quản những nguyên liệu dễ bay hơi hoặc nhạy nhiệt. Quy trình này giúp ổn định cấu trúc, giữ nguyên hoạt tính và đặc tính hóa học ban đầu, đảm bảo chất lượng sản phẩm trong suốt quá trình lưu trữ.

Ngành mỹ phẩm

Nhiều sản phẩm mỹ phẩm sử dụng chiết xuất thảo mộc, tinh chất hoa quả và hoạt chất sinh học được sấy thăng hoa để giữ nguyên hiệu quả, tránh oxy hóa và dễ bảo quản. 

Mua nông sản sấy thăng hoa chất lượng đảm bảo ở đâu?

VieDry là đơn vị tiên phong trong lĩnh vực nông sản sấy thăng hoa tại Việt Nam, định hướng ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất ngay từ những ngày đầu thành lập.

Nhờ ứng dụng công nghệ sấy thăng hoa tiên tiến, VieDry đã cho ra đời nhiều dòng nông sản chất lượng vượt trội, giữ nguyên hương vị – màu sắc – dinh dưỡng tự nhiên. Các sản phẩm của VieDry đa dạng từ trái cây sấy thăng hoa, rau củ sấy, đến bột nguyên liệu tự nhiên, đáp ứng nhu cầu sử dụng trong gia đình, chế biến thực phẩm và làm quà tặng.

Một số nhóm sản phẩm tiêu biểu của VieDry gồm:

• Trái cây sấy thăng hoa: Gồm sầu riêng, mít, xoài, dâu tây, thanh long, chuối,… giữ nguyên độ thơm ngon và cấu trúc tự nhiên, phù hợp cho ăn vặt cao cấp hoặc sử dụng trong pha chế, làm bánh.
• Rau củ sấy thăng hoa: Khoai lang, khoai môn, bí đỏ, bắp,… tiện lợi cho nấu ăn nhanh, làm nguyên liệu soup, cháo hoặc các món ăn giảm cân, eat-clean.
• Thảo mộc & nông sản đặc sản sấy thăng hoa: Gồm các loại dược liệu, trà thảo mộc và nông sản địa phương Lâm Đồng, tất cả đều được xử lý bằng công nghệ sấy lạnh sâu giúp giữ trọn dưỡng chất.

Tất cả sản phẩm của VieDry đều được phát triển với tinh thần đổi mới, chú trọng sự tự nhiên, an toàn và tiện lợi. VieDry cam kết mang đến người tiêu dùng trong và ngoài nước những sản phẩm nông sản chất lượng cao, đậm hương vị Việt và đạt chuẩn xuất khẩu.

Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về công nghệ sấy thăng hoa, nguyên lý hoạt động và những lợi ích vượt trội mà phương pháp này mang lại. Nếu bạn còn bất kỳ thắc mắc nào về công nghệ này hoặc muốn tìm hiểu thêm các ứng dụng thực tế của VieDry, hãy để lại câu hỏi, chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn tốt nhất!